STRUGAStruga është një vendbanim i lashtë ku gjenden gjurmët e një qytetërimi të vjetër që daton nga periudha neolitike.Të dhënat arkeologjike tregojnë se në këtë zonë ka ekzistuar një komunitet në kohët parahistorike, kur në brigjet e liqenit u ndërtuan vendbanimet e para neolitike që datojnë që nga viti 3000 p.e.s. Vendbanimi i parë neolitik, i cilisupozohet se ka qenë zonë peshkimi, është ndërtuar në vendin ku lumi Drini Zi rrjedh nga liqeni i Ohrit. Është një banor grumbulli, një komunitet i lashtë peshkatarësh. Aty u gjetën shumë objekte arkeologjike që datojnë që nga epoka e hershme e gurit, si vegla të ndryshme prej guri dhe kockash si dhe armë. Konsiderohet, sipas disa burimeve përkatëse, se banorët e parë të kësaj zone kanë qenë Brigët dhe Enheleasit dhe më vonë kanë ardhur Desaretët.Me kalimin e shekujve, ky vendbanim i peshkimit u shndërrua në një fshat të ngjashëm me qytetin që quhej Enhalon (ngjala). Emri është i rastësishëm. Gjegjësisht, këtu në daljen e lumit Drini Zi nga liqeni i Ohrit, fillon udhëtimi më i gjatë i ngjalës, i cili të çon në detin Sargasso në rajonin e Karaibeve të oqeanit Atlantik, ku peshku plotëson nevojat e tij biologjike për të vazhduar llojin e tij. Historiani antik Polibius thotë se në vitin 334 p.e.s., mbreti Filip II i Maqedonisë, pushtoi Enhalonin përveç Lihnidos dhe qytetet e tjera në brigjet e liqenit të Ohrit.Lidhja e kësaj zone dhe Romës u bë më e ngushtë me ndërtimin e rrugës strategjike Via Ignatia, e cila lidhte Romën, përmes qytetit të njohur sot si Durresi dhe përmes Selanikut, me Stambollin dhe Azinë e Vogël. Rruga kalonte afër Enhalon.Me përhapjen e krishterimit nga fundi i shekullit III pas Krishtit tempujt e lashtë u shkatërruan dhe në të njëjtin vend u ndërtuan shumë bazilika të krishtera. Eshtrat e tyre janë zbuluar dhe gjenden ende në rrethinën e Strugës. Peshkopiantiokian Shën Erazmo konsiderohet të jetë misionari i parë i krishterë në këtë zonë.

Emri Strugë është përmendur për herë të parë në një dokument të shekullit XI. Në një dokument tjetër të shekullit XVI ka një çështje mbretërore: “Të ardhurat e zonës së peshkimit në qytetin e Strugës t’i jepen manastirit Zoograf”. Konsiderohet se cari mesjetar Samoili ndërtoi në Strugë një kishë kushtuar Shën Gjergjit dhe gjithashtu ngriti një kishë në fshatin Vranishtë. Me kërkesat e tij u ndërtuan njëqind ura mbi lumin Drini Zi, sipas udhëtares dhe autores bizantine Ana Komnena.
Në shekullin VI, Enhaloni, Lihnidos dhe vendet e tjera të banuara ishin në kuadër të Perandorisë Romake (Bizantine) Lindore.
Në këtë periudhë fisi Brsjatsi u vendos në këtë zonë duke ndryshuar emrin Enhalon me një të ri, Strugë, për të cilin historianët dhe gjuhëtarët kanë mendime të ndryshme; disa thonë se fjala vjen nga fjala STRIG (për të qethur delet) dhe disa thonë se do të thotë kalim për delet nëpër një gardh që quhej STRAGA, STROGA, STRUGË. Përveç kësaj, ka disa pretendime se Struga do të thotë një degë lumi, një degë ose një rrjedhë lumi.

Struga në mesjetë vizitohej shpesh nga autorë që shkruanin për udhëtimet e tyre. Njëri prej tyre është Bernardi (1591) i cili
e përshkruan Strugën si stacion karvanesh me bujtina karvanesh, si udhëkryq për shumë karvane. Udhëtari i famshëm turk
Evliya Cheleby, i cili vizitoi Strugën në vitin 1671, e përshkruan qytetin në detaje. Struga ka qenë një peshkim i mrekullueshëm,
veçanërisht i ngjalës. Sundimtari vendas turk me emrin Eminaga, i cili atëherë jetonte në Strugë, nga të ardhurat e tij të pasura,
ndërtoi një urë të madhe në grykëderdhjen e lumit Drin. Mbi urë ai ndërtoi pallatin e tij (Saray). Udhëtari Cheleby shkroi se
qyteti ishte ndërtuar buzë liqenit dhe përbëhej nga 300 shtëpi të ndërtuara të gjitha me material të fortë. Cheleby shton se klima
është e këndshme. Në këtë qytet, thotë udhëtari, dy herë në vit zhvillohet një panair i madh, të cilin e vizitojnë deri në 50 000
njerëz. Gjatë 10 ditëve të panairit, njerëzit tregtuan mallrat e tyre dhe festuan panairin. Turma e njerëzve të mbledhur atje është e papërshkrueshme, sipas Cheleby. Në afërsi të Strugës për qëllime të panairit janë ndërtuar 300 dyqane. Edhe sot është ruajtur emri i lokacionit, të përshkruar nga Cheleby, ku po zhvillohej panairi – Panagjurishte.
Në vitin 1783 anglezi John Bew në Londër shtypi hartën “Turqia në Evropë” ku mund të gjendet Struga. Kronisti Nikolla Pop Stefanov në “Kronikat” e tij thotë: “6 qershor 1808. Saraja e Xheladin Beut e ndërtuam mbi lumë. Dhe ishte një punë e tmerrshme e detyruar…” Saraja u ndërtua në mes të lumit Drim dhe ishte një objekt mjaft tërheqës i vizituar nga shumë
autorë të cilët shkruanin për udhëtimet e tyre dhe po kalonin nëpër Strugë.

Struga bëhet një qytet modern me brigje të mrekullueshme dhe rrugë të gjera, me shumë parqe dhe gjelbërim, me ndërtesa të
reja të bukura, zona tregtare dhe industriale, objekte hoteliere dhe institucione kulturore.