Përfaqësuesi i lartë ndërkombëtar për Bosnjen ka akuzuar liderët politikë të rajonit autonom serb se po përpiqen të destabilizojnë vendin, pasi ky entitet miratoi legjislacionin që ndalon policinë dhe gjyqësorin kombëtar të Bosnjes.
Ligjvënësit në Republika Srpska, rajonin autonom serb të vendit, miratuan këtë ligj të enjten, pasi një gjykatë shtetërore ndaloi udhëheqësin separatist Milorad Dodik nga politika për gjashtë vjet dhe e dënoi me një vit burg për refuzimin e urdhrave të përfaqësuesit të lartë, Christian Schmidt.
Ky veprim separatist mund të shkaktojë një krizë kushtetuese në Bosnjen e pasluftës, e ndarë etnikisht.
Schmidt, i cili ka për detyrë të mbikëqyrë Marrëveshjen e Dejtonit që i dha fund luftës ndërkomunale të viteve 1992-95 mes serbëve të Bosnjes, kroatëve dhe myslimanëve boshnjakë, e cila la mbi 100,000 të vrarë, akuzoi liderët politikë të rajonit autonom se po minojnë shtetin.
Marrëveshja e Dejtonit e ndau Bosnjen në dy rajone autonome: një federatë myslimano-kroate dhe Republika Srpska, e dominuar nga serbët.
Një qeveri e dobët qendrore lidh këto rajone nën mbikëqyrjen e përfaqësuesit të lartë, i cili ka kompetenca të gjera, përfshirë mundësinë për të shkarkuar liderët politikë.
Të premten, Schmidt kërkoi “ndërprerjen e menjëhershme të të gjitha veprimeve që minojnë Marrëveshjen e Paqes së Dejtonit dhe rendin kushtetues e ligjor të Bosnje dhe Hercegovinës”, sipas një deklarate nga zyra e tij.
“Këto veprime nga koalicioni qeverisës në Republika Srpska synojnë të destabilizojnë institucionet që ushtrojnë përgjegjësi kushtetuese të shtetit,” shtoi deklarata.
Dodik u padit në vitin 2023 pasi nënshkroi një ligj që pezullonte vendimet e Gjykatës Kushtetuese të Bosnjes dhe të Schmidt-it, duke shkelur kështu marrëveshjen e paqes.
Dodik, i cili prej kohësh ka kërkuar që rajoni të shkëputet dhe të formojë një union me Serbinë fqinje, e refuzoi vendimin e gjykatës dhe u kërkoi ligjvënësve në republikën autonome serbe të votonin për të ndaluar policinë dhe gjyqësorin shtetëror.
“Ne besojmë se kjo krijon momentin që ta bëjmë këtë pa përdorimin e forcës,” tha Dodik, duke shtuar se rajoni synon të tërheqë reformat dhe të krijojë një gjyqësor, polici dhe ushtri shtetërore për të kundërshtuar prirjet separatiste.
Pas votimit të së enjtes, kryetari i parlamentit të serbëve të Bosnjes, Nenad Stevandić, tha se 49 nga 52 deputetët në asamble mbështetën legjislacionin.
Megjithatë, kryeministri i rajonit myslimano-kroat të Bosnjes, Nermin Nikšić, e dënoi të premten përpjekjen e Dodik për të ndaluar institucionet e vendit.
“Unë nuk jam i gatshëm të marr pjesë në asnjë bisedim apo të diskutoj vazhdimin e bashkëpunimit politik me institucionet e Republika Srpska derisa të gjitha këto veprime kundër kushtetutës, marrëveshjes së Dejtonit dhe shtetit të ndalen dhe të anulohen,” shkroi Nikšić në rrjetet sociale.
Anëtari mysliman i presidencës treshe të Bosnjes, Denis Bećirović, gjithashtu dënoi Dodik dhe zyrtarët e Republika Srpska, duke i cilësuar veprimet e tyre si një “sulm ndaj rendit kushtetues të vendit”.