Mosha e kujtimeve të largëta
Nga Kim Mehmeti
Ishte e pabesueshme sa shumë shokë më ishin vardisur që bashkërisht ta festonim natën e vitit të ri. Madje m’u lajmëruan edhe disa nga ata që mendoja se nuk jetonin më në Shkup. Siç ishte Dini, me të cilin si të ri i mbyllnim dhe i hapnim kafenetë e qytetit, duke i ditur biografitë e gjitha këngëtareve që i zbavitnin pijanecët e qytetit. Pra ne dy ishim si xixëllonja që dilnim buzëmbrëmjeve e ktheheshim në shtëpi posa niste të gdhijë dita, pra ne ishim si rojtarë të natës nga të pagjumët.
“Eja, le të dalim si dikur!” – më tha ai.
E refuzova duke u kujdesur që të mos e lëndoja, duke i shpjeguar se ajo “si dikur” nuk ekziston më, se ka mbetur vetëm kujtesa dhe malli për atë që ishte dhe që ishim në të shkuarën. I thash se më mirë do ishte të mos dilnim ngaqë do dëshpëroheshim posa ta vërenim se ne nuk kishim nevojë për njëri tjetrin që ishim sot, por për ata dy që ‘ishin dikur” e që nuk do mund të jenë kurrë më.
Pra asaj nate mu paraqitën edhe disa shokë që nuk i kisha dëgjuar me vite, me çka më çuan të dyshoj nëse ata parandienin se pas këtij fund viti nuk do isha mes të gjallëve, andaj edhe donin të më shihnin para se të shtegtoja në botën tjetër.
Pasi u rralluan cingërimat e telefonit që paralajmëronin shokun e radhës që më ftonte ta festonim bashkërish natën e fund vitit, nisën lutjet e familjarëve që me ata ta gëzoja ardhjen e vitit të ri. Dhe sa më shumë ata më vardiseshin aq më shumë më rritej dëshira të rrija vetëm në shtëpi, siç më rritej edhe shtrëngimi i prangave të bindjes se, sa më shumë njerëz ke rreth vetes, aq më shumë e ndjen mungesën e syve që nuk do të shohin kurrë më, si dhe mungesën e duarve që të kanë ledhatuar dikur e që i ke humbur përgjithmonë, e pa të cilët jo vetëm ditët e rëndomta, por edhe ato festivet, të duken si lule to vyshkura që ua ndjen erën, por nuk ua sheh bukurinë.
“Shkoni dhe më lëreni ta shijoj i vetëm gëzimin tuaj dhe pikëllimin tim!” – u thosha pa u treguar atë që do ua rrëfente jeta: se kur e jeton moshën e kujtimeve të largëta, ti në të vërtet frymon me të gjallët që i ke pranë vetes, por bisedon me ata që përgjithmonë të kanë braktisur. Pra jeton me ata që ke dhe kuvendon me ndërmendjen e asaj që ke pasur dikur e që nuk do e kesh kurrë më.
Më në fund gruaja nisi të më shantazhonte me nipat e mbesat duke më bindur se ata ishin mërzitur pse nuk do më kishin pranë. E shikova i vrenjtur dhe thash me vete: është e mundur tani në pleqëri ta ketë harruar vesin tim se lutjet, jo që nuk më zbusnin, por më bënin edhe më të vendosur që të mos lëshoj pe. Thuajse e lexoi atë që mendoja andaj u kthye kah fëmijët dhe u tha:
“Ejani të shkojmë e të mos e lusim sepse ky tërë jetën e harxhoi duke i çuar inat vetvetes!”
Ndoshta ata ende nuk e kishin braktisur oborrin e shtëpisë kur ndjeva pendesë pse nuk shkova me ta. Në të vërtet porsa shkuan dhe porsa dhomën e pllakosi qetësia, më morri me vete lumi rrëmbyes i kujtimeve. Pra porsa ata e braktisën shtëpinë dhe mbeta i vetëm, dhoma u shndërrua në kopsht ku mbinin kujtimet.
Përnjëherë m’u bë se qilimin e kishin mbuluar fotografi nga më shikonin fytyra të njohura e të dashura që përnjëherë nisën të bisedonin me mua duke më rikujtuar të shkuarën e përbashkët.
Dhe jo vetëm dyshemeja, por edhe muret e dhomës ngjanin në tokë nga dilnin krimba, minj, pa kurrizorë të të gjitha llojeve…, pra kujtimet që depërtonin në imagjinatën time ku e brenin kufomën e vetmisë.
Përnjëherë u ndjeva si i kapur peng nga britmat që vinin nga thellësitë e së shkuarës. Madje nuk mund as të çohesha në këmbë e t’i hapja dritaret ngaqë qilimin tani më nuk e mbulonin fotografi por kullosa gjembore që m’i përgjaknin shputat.
“Ndoshta kështu nisë ajo që i bënë pleqtë aq nevrik dhe të bisedojnë me vetveten” – pëshpërita jo i trembur, por i habitur me atë që ndodhte me mua dhe rreth meje.
Pastaj përnjëherë, në mes të dhomës, pash dy vogëlush me një bukuri engjëllore, të mbështetur njëri pranë tjetrit. Dhe posa desha t’u afrohem që t’i përkëdhelë, ata u zhdukën si tinguj të freskisë mëngjesore. Përderisa largoheshin të buzëqeshur, m’i rikujtuan netët pa gjumë që i kaloja në mes të shkretëtirës ku dhembja për ta e brente në mua çdo të mirë që kisha, përfshi edhe trupin e shpirtin. E sa për trupin ai as që më dhimbsej ngaqë prej moti e kisha kuptuar se nuk duhej ruajtur atë por shpirtin. Pra e kisha kuptuar se trupin duhej harxhuar e shpirtin mirëmbajtur, sepse edhe ashtu ai plakej, se një ditë do zhbëhej, do niste të erëmojë gërditshëm, do kalbej, do bëhej ushqim për krimbat, ndërkaq shpirti kurrë nuk asgjësohet e nuk kalbet, mbetej përgjithmonë ai që është, që si i tillë të del para Zotit dhe pastaj të bëhet puhizë e këndshme e mëngjeseve të pasvdekjes.
Dhe ndoshta do e merrja telefonin që t’i lajmëroja fëmijët të ktheheshin e të më merrnin me vete, sikur të mos cingëronte celulari im dhe të mos e dëgjoja zërin e Edës, me të cilën nuk ishim dëgjuar kishte vite dhe me të cilën u ndamë një natë me shi, si kjo e vitit të ri kur binte një shi i akullt.
“Jam në oborr, para hyrjes së shtëpisë tënde! U gëzova shumë kur më thirre që të dalim bashk si dikur!” – më tha ajo duke mos pritur t’i them çkadoqoftë.
Iu afrova dritares. Jashtë, duke u lagur në shi, qëndronte Eda.
Vrapova shkallëve teposhtë dhe dola në oborr. Ia afrova xhaketën time që të mos lagej, por jo vetëm që nuk pranoi, por u tërhoq temas thuajse nuk donte as ta prekja me duar.
‘Unë thash se do i gëzohesh ardhjes sime” – tha ndoshta pse e lexoi hutesën time dhe ngaqë nisi të dyshojë nëse me të vërtet i isha lajmëruar, apo ndonjëri ishte tallur me ne të dy.
Ndërkohë thuajse e kisha harruar dhe gjithnjë e më rrallë më kujtoheshin shëtitjet tona shpateve të Malit të Krojeve nga e shikonim Shkupin, e ku i shihnim ëndrrat tona si rrokulliseshin nëpër lagjet e tij.
Shkurt thënë, atë dhe çdo gjë që kishte ndodhur mes nesh e kishin mbuluar ngjarjet e mëvonshme, zhurma e fëmijëve, e nipave, e mbesave… dhe malli.
E atë buzëmbrëmje të natës së vitit të ri ajo mbiu si nga askund në mes të oborrit tim edhe atë duke thënë se e kisha ftuar që të dilnim bashkë ta festonim natën e vetit të ri.
E shikoja si dridhej nga i ftohti dhe si i ishin ngjitur teshat e lagura për trupi. Pikat e shiut që binin mbi ne i ngjanin perdes së tejdukshme që mezi e fshihte fytyrën e Edës, sytë e saj bojë qielli dhe buzëqeshjen erë trëndafili.
Si ishte e mundur të mos e kisha takuar me vite dhe asnjëri nga miqtë të mos më kishte treguar se është kthyer në qytet, mendoja në vetvete përderisa qëndroja përballë saj. Edhe ajo dukej e hutuar ndoshta pse e vërente se nuk e kisha pritur ardhjen e saj. Pa dyshim se kishte pritur që të rrezatoja më shumë mall dhe në mos ta përqafoja atëherë përmallshëm t’ia shtrëngoja dorën.
Pastaj që të dy iu dorëzuam heshtjes. Ndoshta përnjëherë e pamë se nuk kishte mbetur në ne asgjë nga ajo që ishim dikur. Dhe në vend që të bisedonim me njëri tjetrin, nisëm t’i flisnim mallit dhe dhembjes për të shkuarën që nuk kthehej më.
Vazhduam ta shikonim njëri tjetrin të fshehur pas perdes nga pikat e shiut që binte jo për ta lagur tokën, por për ta shpërlarë hutesën tonë dhe faqet tona të përlotura. Dhe në vend të duarve, njëri tjetrit ia zgjasnim kujtimet.
Edhe pse nuk thoshim gjë, ne rrëfenim shumëçka. Duke mos e fshehur as mallin për vitet kur besonim se mund të ndahen yjet nga qielli, por jo edhe ne të dy nga njëri tjetri.
Nuk e pyeta nga kishte bredhur gjatë viteve sa nuk ishim parë, por përnjëherë ndjeva nevojë ta përqafoja, me çka edhe do arrija ta dallojë nëse faqet ia lagnin lotët e ngrohtë, apo pikat e ftohta të shiut. Posa desha t’i them se çdo gjë qe doja pas saj më dukej sikur ta doja atë, ajo sërish bëri disa hapa pas, thuajse e ndjeu se do mund ta shtrëngoja pranë vetes.
Ne në të vërtet kurrë nuk e kuptuam pse u ndamë.
“Eda e ndjen si hapet dera e kujtimeve si të ishte e kafeneve ku dikur i mbyllnim netët. E ndjen se ne jemi kujtim i largët i vetvetes!” – i thosha asaj.
“Do më lejosh të të harroj?” – e peta kur vërejta se ma ktheu shpinën dhe u largua.
Pastaj e ndjeva si u përplasa mbi baltë. Gëzuar vitin e ri, dëgjova të bërtisnin disa të rinj që kaluan aty pranë.
Nuk e di sa kohë kishte kaluar kur ndjeva duart e gruas sime.
“S’duhej ta linim vetëm!” – i qortonte fëmijët që më morën në duar dhe më futën në shtëpi.
“E ç’dreqin doje të dalësh në këtë shi?!” – më qortonin fëmijët e brengosur se mos isha ftohur.
Nuk doja t’u tregoja se isha takuar me Edën. Nuk doja t’i ngarkojë me ngjarje që i përjetojnë ata që e jetojnë moshën e kujtimeve të largëta, moshën kur jetojnë me të gjallët që I kenë pranë, por bisedojnë me të vdekurit që u mungojnë. (Kim Mehmeti)