Në Strugën e dikurshme, e shtuna ishte më shumë se një ditë e zakonshme – ajo shndërrohej në ditën më të gjallë të javës, kur çarshia e qytetit gumëzhinte nga zërat e tregtarëve, shëtitjet e vizitorëve dhe ngjyrat e mallrave të ekspozuara. Çarshia e Strugës, me 180 dyqanet e saj, ishte vendtakimi i gjithë rrethinës, ku dyqanxhinjtë shqiptarë dhe të krishterë shisnin gjithçka, nga gjërat e vogla deri te ato për nevoja më të mëdha të banorëve.
Megjithëse tregtia kishte nisur të binte pas hapjes së dyqaneve në fshatra, Struga vazhdonte të ishte një nyje e rëndësishme tregtare falë urës mbi lumin Drin dhe rrugëve që kryqëzoheshin aty, të cilat lidheshin me Dibrën, Shkodrën, Pejën, Elbasanin dhe Tiranën. Karvanët e ngarkuar me vaj nga Elbasani ndalonin në qytet, duke i dhënë Strugës edhe më shumë jetë dhe lëvizje.
Por asnjë tregti nuk e kalonte rëndësinë e peshkimit, veçanërisht atë të ngjalës së famshme të liqenit të Ohrit, që kapte kulmin në Strugë. 🌊🐟 Në brigjet e Drinit, peshkatarët prisnin me padurim netët kur era e jugut frynte dhe hëna mungonte – shenja se ngjalat do të lëviznin drejt lumit. Me pajisje të posaçme, ata kapnin deri në 10,000 okë ngjala në një natë, të cilat pastaj shiteshin të freskëta në Strugë dhe Ohër, apo eksportoheshin në të gjithë Turqinë. Procesi i përpunimit ishte i kujdesshëm: ngjalat thereshin, pastroheshin dhe kriposeshin, ndërsa peshqit e freskët shtriheshin në kosha për t’u dërguar në tregjet më të largëta.
Përveç peshkimit, struganët ishin mjeshtër në bujqësi dhe zejtarinë e baltës. Enët prej balte të Strugës, së bashku me ato të Velesit dhe Resnjës, kishin famë për cilësinë e tyre dhe shiheshin shpesh në tregjet e rajonit. Zanatlinjtë e qytetit, të njohur për duart e tyre të arta, shpesh udhëtonin në kurbet, duke punuar si bukëpjekës apo zejtarë në Shkodër, Serbi, Rumani dhe përgjatë Adriatikut.
Edhe pse panairi i famshëm i Strugës kishte humbur shkëlqimin e dikurshëm, e shtuna mbetej një festë për qytetin. Banorët, udhëtarët dhe tregtarët bashkoheshin në çarshi, ku aroma e peshkut të freskët, zhurma e bisedave dhe ngjyrat e produkteve krijonin një atmosferë unike, që e bënte Strugën zemrën e tregtisë dhe të jetës së rajonit. 🛒🎉🌿