Një analizë e bërë nga ekspertë të fushës sociale ka nxjerrë në pah nevojën për të rritur ndihmën sociale në përputhje me rritjen e kostos së jetesës. Analiza ka vlerësuar efektet e reformës sociale të vitit 2019, e cila ndryshoi mënyrën e llogaritjes dhe shpërndarjes së ndihmës sociale. Sipas analizës, reforma ishte një hap pozitiv, por nuk ishte e mjaftueshme për të ulur numrin e të varfërve, sidomos pas krizës së Covid-19 dhe inflacionit.
“Ndihma sociale duhet të jetë e lidhur me një tregues real, siç është inflacioni, dhe jo me një shumë fikse. Ndihma sociale duhet të jetë e garantuar dhe e mjaftueshme për të siguruar një jetë dinjitoze për më të cenuarit. Ndihma sociale nuk duhet të jetë një lëmoshë, por një e drejtë”, tha Vanço Uzunov, profesor universiteti dhe bashkëautor i analizës.
Analiza ka treguar se reforma sociale e vitit 2019 ka rritur numrin e përfituesve të ndihmës sociale nga 30 mijë në 90 mijë, por ka ulur vetëm pak numrin e të varfërve, nga 21.9 për qind në 20.7 për qind. Prandaj, analiza propozon që ndihma sociale të shkojë te ata që kanë më shumë nevojë, siç janë fëmijët e familjeve të pafavorizuara, dhe jo te ata që përfitojnë nga masat populiste, siç është ndihma për fëmijën e tretë.
“Nëse nuk mund të sigurosh një jetë minimale për veten dhe familjen tënde, kjo do të thotë se ndihma sociale është e pamjaftueshme. Ndihma sociale duhet të jetë e barabartë me të paktën pagën minimale,”, tha Paul Sutts, autor i analizës.
Analiza gjithashtu rekomandon që ndihma sociale të mos ndalet nëse përfituesi gjen një punë. Aktualisht, shumë njerëz zgjedhin të punojnë në informalitet për të mos humbur ndihmën sociale prej 6,7 mijë denarë në muaj. Kjo jo vetëm që nxit ekonominë gri, por edhe pengon integrimin e këtyre njerëzve në tregun e punës. Nëse ndihma sociale do të vazhdonte edhe pasi përfituesi të punonte, kjo do të stimulonte punësimin dhe do të ndihmonte përfituesit të dilnin nga varfëria. Analiza është bërë nga një grup i pavarur i ekspertëve të fushës sociale, me mbështetjen e Fondacionit Fridrih Ebert.