“Statusi neutral tani po diskutohet seriozisht së bashku, natyrisht, me garancitë e sigurisë,” tha ministri i jashtëm Sergej Lavrov [Maxim Shemetov/Reuters]
Rusia ka thënë se disa pjesë të një marrëveshjeje të mundshme paqeje me Ukrainën janë afër arritjes pasi Kievi la të kuptohet për një rrugë të mundshme për një kompromis, duke rritur shpresat për një fund të luftës trejavore.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyy tha se bisedimet po bëheshin “më realiste”, ndërsa ministri i jashtëm rus Sergey Lavrov tha se kishte “disa shpresë për kompromis”, me status neutral për Ukrainën – një kërkesë kryesore ruse – tani në tryezë.
“Statusi neutral tani po diskutohet seriozisht së bashku, natyrisht, me garancitë e sigurisë”, tha Lavrov për RBC news të mërkurën.
“Tani po diskutohet pikërisht kjo gjë në negociata – ka formulime absolutisht specifike që për mendimin tim janë afër marrëveshjes”, tha Lavrov.
Ai tha se Presidenti Vladimir Putin kishte folur për neutralitetin, së bashku me garancitë e sigurisë për Ukrainën pa zgjerimin e NATO-s, si një variant i mundshëm në shkurt.
Kremlini tha gjithashtu të mërkurën se një Ukrainë e çmilitarizuar me ushtrinë e saj ngjajshëm si të Austrisë ose Suedisë po shihej si një kompromis i mundshëm.
“Ky është një variant që po diskutohet aktualisht dhe i cili mund të shihet me të vërtetë si një kompromis”, citohet të ketë thënë zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov nga agjencia e lajmeve RIA.
Por presidenca ukrainase pak më vonë tha se hodhi poshtë propozimet e modeleve të neutralitetit të bazuara në Austri ose Suedi.
“Ukraina është tani në një gjendje lufte të drejtpërdrejtë me Rusinë. Si rezultat, modeli mund të jetë vetëm ‘ukrainas’ dhe vetëm me garanci sigurie të verifikuara ligjërisht”, tha kryenegociatori i saj Mikhailo Podolyak në komentet e publikuara nga zyra e Zelenskyy.
Ai bëri thirrje për një marrëveshje sigurie ligjërisht të detyrueshme, të nënshkruar nga partnerët ndërkombëtarë, të cilët “nuk do të qëndronin mënjanë në rast të një sulmi ndaj Ukrainës, siç bëjnë sot”.
Ndërkohë, bisedimet do të rifillonin të mërkurën me lidhje video për atë që do të ishte një ditë e tretë radhazi, hera e parë që ato kanë zgjatur më shumë se një ditë, gjë që të dyja palët kanë sugjeruar se do të thotë se kanë hyrë në një fazë më serioze.
Ukrainës iu premtua nga NATO që në vitin 2008 se një ditë do të bëhej anëtare e aleancës. Rusia ka thënë se nuk mund të lejojë që kjo të ndodhë dhe e përmendi atë si pjesë të logjikës për atë që e quan “operacionin e saj special ushtarak” në Ukrainë.
Lavrov paralajmëroi se negociatat nuk ishin të lehta, por se kishte “disa shpresë për të arritur një kompromis”.
Ukraina ka bërë gjithashtu deklarata pozitive të kujdesshme për bisedimet e paqes. Ajo thotë se është e gatshme të negociojë për t’i dhënë fund luftës, por nuk do të dorëzohet apo pranojë ultimatumet ruse.
Lavrov tha se çështjet kryesore përfshijnë sigurinë e njerëzve në Ukrainën lindore, çmilitarizimin e Ukrainës dhe të drejtat e njerëzve që flasin rusisht në Ukrainë.
Negociatat ‘më realiste’
Shpresat për përparim diplomatik u rritën pasi Zelenskyy tha të martën se Ukraina e kuptoi se nuk mund të anëtarësohej në NATO, pranimi i tij më i qartë se qëllimi, i sanksionuar në kushtetutën e Ukrainës, nuk kishte gjasa të përmbushej.
Putini ka përshkruar prej kohësh aspiratat e Ukrainës për NATO-n si një kërcënim për Rusinë, diçka që aleanca e mohon.
Lavrov mirëpriti komentin e Zelenskyy të mërkurën në kanalin rus RBK TV, duke thënë se “fryma e biznesit” që filloi të shfaqet në bisedime “të jep shpresë se ne mund të biem dakord për këtë çështje”.
Kryenegociatori i Rusisë, Vladimir Medinsky, tha se palët po diskutojnë një ide të mundshme kompromisi për një Ukrainë të ardhshme me një ushtri më të vogël dhe të paangazhuar.
Zelenskyy tha se kërkesat e Rusisë gjatë negociatave po bëhen “më realiste” dhe se nevojitet më shumë kohë për bisedimet, të cilat po mbahen me video-konferencë.
“Takimet vazhdojnë dhe, jam i informuar, qëndrimet gjatë negociatave tashmë duken më realiste”, tha Zelenskyy në fjalimin e tij të natës me video.
Ai bëri thirrje për më shumë armë dhe më shumë sanksione ndaj Rusisë dhe përsëriti thirrjen e tij për të “mbyllur qiejt mbi Ukrainën ndaj raketave dhe avionëve rusë”.
Udhëheqësi ukrainas tha se forcat ruse të martën nuk ishin në gjendje të lëviznin më thellë në territorin ukrainas dhe vazhduan granatimet e tyre të rënda të qyteteve.
Duke shpallur pushtimin më 24 shkurt, Putin fajësoi SHBA-në për kërcënimin e Rusisë duke zgjeruar aleancën ushtarake të NATO-s drejt lindjes në oborrin e pasmë të Rusisë.
Presidenti rus tha se nuk kishte asnjë alternativë veçse të niste operacionin ushtarak, sepse njerëzit rusishtfolës në Ukrainë i ishin nënshtruar gjenocidit nga “nacionalistët dhe neo-nazistët” që nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014.
Ukraina dhe Perëndimi thonë se pretendimet për gjenocid janë të pabaza.