Në disa vende, përfshi dhe Shqipërinë, liria e mediave është përkeqësuar sipas organizatës Reporterët pa Kufij. Kërcënim për lirinë e shtypit është tani edhe pandemia COVID-19.
Situata globale e lirisë së shtypit për vitin 2019 ka mbetur pak a shumë e pandryshuar, dhe treguesi global i lirisë së shtypit tregon një përmirësim minimal sipas Indeksit të Lirisë së Medias në botë të publikuar nga organizata Reporterët pa Kufij.
Nga njëra anë, ka pasur pra përmirësime në vende si Malajzia, Etiopia apo Gambia, ku ndryshimet demokratike janë shoqëruar me reforma. Por nga ana tjetër ka pasur edhe përkeqësime, për shembull në Haiti ose Benin, Algjeri ose Irak.
Në Bashkimin Europian, Bullgaria është vendi që është renditur më keq për lirinë e shtypit. Referenti për lirinë e shtypit, Christoph Dreyer në bisedë me Deutsche Wellen, thotë se, “problemi më i madh për lirinë e shtypit në Bullgari janë lidhjet e ngushta mes pronësisë së medias dhe politikës. Disa pak sipërmarrje zotërojnë pjesën më të madhe të medias dhe përcaktojnë politikën redaksionale në bashkëpunim të ngushtë me politikane e politikanë në vend.”
Shqipëria bie me dy vende
Edhe Shqipëria ka rënë me dy vende në Indeksin e Lirisë së Medias në botë. Ligjet kundër medias online, kufizimi i qasjes së gazetarëve në informacion, arrestimi i gazetarëve dhe aktivistëve dhe mbyllja e mediave kritike ndaj qeverisë, janë vetëm disa nga problemet që sipas organizatës Reporterët pa Kufij kanë çuar në përkeqësimin e lirisë së medias në Shqipëri. Për vitin 2019 ajo renditet e 84-ta nga 180 vende.
Ndër problemet e tjera renditet fakti që autoritetet e vendit kanë dështuar në zbardhjen dhe dënimin e sulmeve fizike dhe kërcënimeve serioze ndaj gazetarëve.
Liria e mediave dhe negociatat me BE-në
Shqipëria së bashku me Maqedoninë e Veriut dhe Serbinë synojnë të bëhen anëtare të Bashkimit Evropian. Liria e mediave luan një rol kyç në negociatat e pranimit në BE, tha për DW referenti për mediat i organizatës Reporterët pa Kufij, Christoph Dreyer. ”Liria e mediave është një aspekt i rëndësishëm i vlerave thelbësore të BE-së. Në negociatat e pranimit me këto vende BE-ja duhet të këmbëngulë në mënyrë rigoroze që në këtë fushë të ndërmerren reforma të vërteta dhe që kjo reformë të mbesë në statusin e premtimeve të mjegullta. Do të ishte fatale nëse BE nuk do të përfitonte prej negociatave të aëtarësimit që në këto vende të ketë përmirësime thelbësore në lirinë e shtypit.
COVID-19 dhe liria e medias
A përbën pandemia COVID-19 kërcënim për lirinë e shtypit për shkak të ligjeve dhe masave të reja kufizuese, apo është më tepër një mundësi për qeveritë dhe publikun që të kuptojnë më mirë se pse gazetaria e pavarur dhe informuese është thelbësore për shoqërinë? “Pandemia grumbullon dhe forcon si lupë tendencat ekzistuese në shumë vende – dhe për fat të keq, mbi të gjitha, ato negative. Pandemia u jep regjimeve shtypëse si në Kinë, Iran apo Egjipt një pretekst për të goditur raportimet kritike. Për ta, virusi korona është si të thuash terrorizmi i ri: pra një argument që mund të përdoret për të shtypur çdo qëndrim kundërshtues ose kritik, pa pasur nevojë për t’u justifikuar shumë në arenën ndërkombëtare. Madje edhe në një vend të BE si Hungaria, kjo po ndodh në një mënyrë shumë të frikshme.