BIOLOGJI – MIKROBIOLOGJI
CORONAVIRUSI DHE VETITË BIOLOGJIKE
Shkruar nga: prof. dr. M. Musai
Mikrobiologjia është diciplinë e biologjisë, e cila studion mikroorganizmat shumë të imët, të cilët nuk shihen me sy, por përmes mikroskopit të përsosur të dritës dhe të mikroskopit elektronik. Mikrobiologjia studijon mikroorganizmat: virusët, llojët e virusëve, bakteriet, këpurdhat dhe organizmat një qelizor.
Shkenca e cila studijon virusët quhet virusologjia, e cila ka kuptimin e studimit të përgjithshëm të virusëve. Virusët gjinden kudo në natyrë në gjendje aktive dhe latente – qetësie.
Armiku më i madh kundër virusëve janë:
- Higiena e duarve, e gojës, ushqimit që përdorim, ambientit të pastër ku jetojmë, mjedisi jetësor i pastër, imuniteti biologjik, ushqimi ekologjik, pije të freskëta dhe plot vitamina, etj.
- Vetëdija e organizuar se si duhet të sillemi për ruajtjen e shëndetit, kontrollimi i shpesht në mjek dhe kryerja e analizave të gjakut, më pak dy herë brenda vitit.
- Kujdesi më i madh duhet të jetë qëndrimi jo i afërt por i largët në distancë me persona të cilët janë të infektuar prej llojeve të virusëve etj.
- Virusët shpërndahen më shumë përmes kontakteve të drejtpërdrejta, duke u prek me duar të papastra, puthjes, të teshurit, kollitjes dhe duke ngrënë në bashkësi pa higien.
- Virusët më shumë sulmojn organizmat që kan imunitet biologjik të dobët, këtu bëjnë pjesë moshat madhore – pleqt dhe njerëzit me sëmundje kronike.
- Me sëmundje kronike janë personat të cilët vuajnë prej disa sëmundjeve kronike: bronhitit, astmës, sëmundjes së sheqerit, sëmundjeve të lukthit dhe të zorrëve si dhe të rrugëve bileare.
- Virusët vend më të përshtatshëm për tu ndaluar i kan buzët, gojën, hundën, sytë dhe organet urogjenitale.
- Në skajet e buzëve ka kushte për jetë, ka lagështi, temperatur optimale, poashtu ka ptialin prej pështymës dhe ata prej aty depërdtojnë në hapësirën e gojës përmes gjuhës duke i lëpir buzët, mandej virusët ndalen në fyt. Kështu kemi të skuqurit e fytit dhe ashtu kemi kollitje. Prej aty virusët depërtojnë në organet e frymëmarjes, në mushkëri të bardha në bronke dhe alveole, aty ku i kan të gjitha kushtet për tu zhvilluar edhe për të sulmuar organin dhe organizmin.
- Nëse virusët kalojn në lukth, ata atje azgjësohen prej lënkut lukthor, i cili ka midisin acidik me pH 5.5, ku i shkatërron të gjitha llojet e virusëve.
- Virusët nuk kan shtëpi të caktuar, ata i gjen kudo, në ajër, ujë, tokë, te të gjitha qeniet e gjalla, të cilat jan prek prej virusbartësve.
- Njeriu më i rrezikuar prej virusëve është gjat sitinës së dimrit dhe në pranverën fillestare, kur han ushqime më shumë të konzervuara ose zahire dimri.
- Poashtu rrol vendimtar luan edhe temperatura e jashtme, në zhvillimin dhe shpërndarjene virusëve, gjatë stinës së dimrit dhe pranverës,
- Virusët janë mikroorgaizma të cilat mutojnë dhe krijojnë mikroorganizma të ri, duke u bashkuar njëri me tjetrin prandaj numri i tyre shumohet biologjikisht dhe gjenetikisht.
- Ndërtimi i tyre kimik dhe biokimik me struktur gjenetike, studijohet në laboratore shumë të përsosura, të cilët kushtojnë shumë të holla, të cilëat laboratore shumë shtet nuk i kan.
- Dega më e vështirë dhe më e pakapshme e virusologjisë është infektivja, dega që studion karakterin dhe natyren e infekcioneve të ndryshme përmes virusologjisë.
- Dikur si sëmudje më të shpeshta infektive kan qen: tifo, lija – variola, fruthi dhe disa sëmundje të tjera, kurse tash kemi sëmundje tjera me infekcione të reja.
- Në viti 2019, u identifikua virusi – Coronavirusi CO 19 i cili është murtaja shekullore e shekullit 21.
- Prandaj CO 19 kërkon seriozitet të madh në sjellje dhe organizimin tonë jetësor
- Koronavirusi, ka kapluar të gjitha kontinentet, dhe po merr jetëra të pa numëruara, prandaj për sejcilin kujdes me durim më të madh, ngase e hup shëndetin, jetën dhe familjen.
- Për momentin Bota është në karantin, në izolim dhe nuk ka trimëri që dikush thot se un kam guximin që ja dali këtij infekcioni kaq përbindësh.
- Por mendimi i jem është ky: ky lloj virusi, më shumë është kabinetik, me karakter kimik dhe biokimik, me vlera ushtarake, të luftës kimike, i cili është lëshuar në natyrë si i lirë prej ndonjë virusologu, apo psikopati, pa shpirt dhe pa ndjenja, ose është lëshuar pa kontroll prej ndonjë laboratori. Tash thuhet se gjoja e arsyetojnë është prodhim ose mutacion prej lakuriqit të natës dhe gjarprijve, kësajë i thuhen përralla dushku.
- Shumë rëndësi ka ta themi se bie një budall dhe 10 të mençur nuk mund tja japin mananë.
- Mbi të gjitha duhet shumë kujdes.
MASAT PREVENTIVE
Më shumë përdorni ushqime me përbërje ekologjike:
- Sallata të freskëta,
- Fruta-perime,
- Përdorimi i hudhrës, por jo të fërguar, të freskët, huthullën e mollës, vain e ullirit, limon,
- Mjalt ekologjik,etj.
- Mos përdorni mishin e kuq (prej viçi, lopes, derrit), etj.
- Përdorni ushqime deti peshq dhe lloje të peshqve,
- Ajrosje në pyll por jo në grupe, nëse ka mundësi,
- Sa më shumë përdorni ujin dhe kohë pas kohe e pini nga një gllënkë ujë, pini edhe kur nuk ke nevojë, kur nuk të pijet,
- Pas çdo prekje të sendeve që nuk i njeh dhe nuk i dijn se si janë, lani duart me sapun medicinal dhe bani dezinfektimin, poashtu pas çdo takimi, ruajuni mos e jepni dorën,
- Pra mesazhi ifundit:
Ruani shëndetin që ai t`ju ruan juve.
Doren mos ja jep askujt, aty është shëndeti yt ? !
