CORONA VIRUSI
SËMUNDJA MIKROBIOLOGJIKE
E CILA VRET NJERËZ
Shkruar nga: prof. dr. M. Musai
Për çudi e gjithë bota është në panik, shqiptarët bëjnë dasëm, jemi popull i çuditshëm, fare nuk brengosemi, për pasojat që mund ti përjetojmë. Kjo na jep të kuptojmë se jemi popull që edhe vdekjes masovike nuk i frigohemi për budallaki ose naivitet, nuk bëjmë pregaditje për vetëmbrojtje.
CORONAVIRUSI
Ky virus fillimisht si i panjohur është paraqitur në Kinë në qytetin Wuhan. Virusi i posazbuluar u identifikua si virusi 2019 CoV. Virusi i posazbuluar deri në dhietor të vitit 2019 ka mundësuar vdekjen e 107 njerëzve, por duke u përhap si grip në 4000 njerëz apo qytetar tjerë kinez.
Nga fundi i dhietorit coronavirusi fillimisht, u paraqit edhe në Europë, përherë të paraqit në Franc.
Supozohet se coronavirusi fillimisht është mundësuar prej tregëtisë ilegale me shtazë të egra në qytetin Wuhan të Kinës.
Coronavirusi mundëson ndezje të mushkërive të bardha, prej të cilit virus, fillimisht u sulmuan mijëra qytetar kinez, për të cilën më von u vërtetu se jan sëmurë me lloj të ri të coronavirusit. Coronavirusi bartet ose përhapet përmes të kollurit, ose të teshurit, si dhe përmes kontaktit të drejtëpërdrejtë prej personit të iknfektuar. Prandaj themi se çdo lloi i këtij verpimi virusal të coronavirusit shkakton shqetësim dhe rrëzik shëndetësor të organeve të mushkërive të bardha si coronavirus i lloit CAPC ose MEPC.
ÇKA ËSHTË CORONAVIRUSI
Është bashkësi e disa virusëve të cilët paraqesin dhe thirrën “kurorë” Coronë, ngase paraqiten në formë të kurorës, kur ato shihen nën mbikqyrje me mikroskopin elektronik. Ka shumë lloje të coronavirusëve të cilët nuk janë të rrezikshëm, prandaj njerëzit gjatë gjithë jetës, do të infektohen midis vedi me njërin ose me më shumë lloje të coronavirusëve. Pra ato lloje të coronavirusëve shkaktojnë sëmundje të lehta dhe të kalueshme të organeve të frymëmarjes përmes të shkaktuarit të ftohjes së organeve.
Por të shumtë e rateve ndodh prej coronavirusët mund të shkaktohen sëmundje serioze, për jet po vdekje, me ndezje të rënduar të organeve të frymëmarjes, kjo ndodh përmes infektimit me coronavirus CARS it dhe MERS it, të cilët janë të rrëzikshëmpër jetë.
Për momentin më e rrëzikshmja është se nuk e dijm se përmes cilit lloj të coronavirusit shpërndahet, shëndetësia botërore e ka identifikuar si tip më vehte të virusit 2019 CoV, por ka edhe dyshime tjera.
SHËRIMI PREJ CORONAVIRUSIT
Për momentin nuk ka zgjidhje për shërim të plot prej coronavirusit. Dyshohet në lloje të reja të coronavirusit të cilët shpërndahen, dyshohet se shërimi është simptomatik. Prandaj mund të themi se sipas organizatës shëndetësore botërore, “shumë simptome mund të shërohen, por shërimi i tërësishëm i pacientit mund të bëhet vetëm në gjendjen klinike shëndetësore”.
CILËT JANË MË TË RREZIKUR PREJ CORONAVIRUSIT ?
Më të rrezikuar janë njerëzit e moshuar, të cilët vuajnë prej sëmundjeve kronike, prandaj vdekjet e shpeshta kan ndodhur te ata pacient.
Sipas statistikave është vërtetuar :
• Më pak se 1 % për të rij prej 24 vjet
• 6 % për ato prej 25 deri në 44 vjet
• 15 % për ata prej 45 deri 64 vjet dhe
• Më shumë se 50 % për ata që jan më të vjetër se 60 vjet.
SIMPTOMET E CORONAVIRUSIT
• Të kollurit
• Rritja e shpesht e temperatures trupore,
• Frymëmarja e rënduar,
• Dhimbje të fytit.
• Të rrjedhurit prej hundëve,
• Kokëdhimbja, etj.
MASAT PREVENTIVE
• Larja e shpesht e duarve me ujë dhe sapun,
• Nëse ka munges të ujit dhe sapunit mundet me lecka të lagëta, por duke e përdor për dezinfektim alkoolin,
• Gjat të kollurit apo teshjes, pallomat të hudhen në kantë të hedhurinave,
• Maska mbrojtëse duhet të mbajn ata të cilët jan të infektuar prej coronavirusit, për të cilët dyshohet se mund ta bëjnë përhapjen,
• Mundohuni sa më pak me i prek syt, buzët dhe hundën me duar të pista apo të palara,
• Sa më pak kontakte të afërta me njerëz të panjohur,
• Përdorimi i gotave për pije, sejcili të përdori gotaën e vet.
• Sejcili të përdori mjetet ushqyese të veçanta, lugë sahan etj,
• Mosprekja e dorëzave të dyerve, mundohuni të shumten e rasteve me içel me brrylin e krahut,
• Para përdorimit të veglave për lojëra dhe për punë të dezinfektohen,
• Pra të kuptohemi duhet higien maksimale, vetëm higiena e shpëton shëndetin.
KËSHILLA PËR MBROJTJEN E SHËNDETIT
• Rritja e imunitetit, përmes ushqimeve sa më të freskëta,
• Sallatave me frutaperime, sallatave të gjelbërta,
• Përdorimi i frutave me shumicë të vitamins C,
• Përdorimi i hudhrave ngase kan alicin,
• Përdorimi i qepës dhe preshit, të freskëta,
• Përdorimi i çajeve, prej sherebelës, kamomilës,
• Përdorimi i vait natyral të ullirit, farëzezës dhe të origanos,
• Përdorimi i uthullës së mollës, me shumicë, duke e zbutur me ujë, në 200 ml. ujë tre lugë gjelle uthull molle, disa here në ditë,
• Përdorimi i mjaltit natyral,
• Sa më pak të përdoret mish i kuq dhe me yndyrë,
• Mish i freskët i shpezëve, mish peshku,
• Përdorim i frutit të goxhit i njom ose i that,
• Të shpeshtohen shëtitje në ajër të pastër dhe me diell,
• Të konsumohet ushqime që kanë vlera imunobiologjike, etj.
PAMJA STRUKTURALE DHE GJENETIKE E
CORONAVIRUSIT.
